O czym powinien wiedzieć opiekun

Wskazówki mogące pomóc i ułatwić Państwu opiekę nad chorymi:

• Starajmy się utrzymać jak najdłużej lub próbować przywrócić kontakt chorego z otoczeniem.
• Nie okazujmy naszego zniecierpliwienia, nie pokrzykujmy, nie denerwujmy się na naszego bliskiego, gdy trudno nam się z nim porozumieć. Pamiętajmy, to nie jego wina, lecz wynik choroby !!!
• Serdeczny, ciepły, cierpliwy stosunek wobec chorego na pewno da dobre efekty.
• Mówmy do chorego spokojnie, półgłosem.
• Nigdy nie traktujmy chorego jak dziecko.
• Zabezpieczmy gniazdka, urządzenia elektryczne, gazowe, noże, zapałki, dostęp do środków chemicznych, leków i innych przedmiotów mogących stanowić niebezpieczeństwo dla chorego. Schowajmy klucze, ważne dokumenty, pieniądze tak, by chory nie mógł ich gdzieś ukryć, wyrzucić
• Zapewnijmy choremu wygodne ubranie: bez guzików, zamków, najlepiej bawełniane dresy. Pamiętajmy, by ubranie było zawsze czyste, estetyczne i przyjemne dla chorego.

Jak ułatwić choremu spożywanie posiłków?

• Unikać podawania jedzenia na kilku talerzach.
• Przy trudnościach w posługiwaniu się sztućcami podać tylko łyżkę.
• Pokroić jedzenie.
• Napoje umieścić najlepiej w plastikowym kubku z dużym, wygodnym do trzymania uchem.
• Nie poganiać chorego ani nie zmuszać go do jedzenia.
• Posiłki powinny być podawane regularnie, o tej samej porze.

O czym należy pamiętać?

• Chory powinien przyjmować odpowiednią ilość płynów dziennie, przynajmniej 1,5l.
• Jeśli chory ma problemy ze słuchem należy zapewnić mu aparat słuchowy. Czasem zdarza się tak, że gorszy kontakt z chorym wynika z upośledzenia słuchu, a nie nasilenia objawów choroby.
• W razie problemów ze wzrokiem, należy zadbać o odpowiednie okulary. Złe widzenie może być przyczyną nie rozpoznawania bliskich, a także nasilenia uczucia lęku oraz powstania omamów wzrokowych.

Jak reagować w momencie utraty kontroli nad potrzebami fizjologicznymi przez chorego?

• Reagujmy spokojnie i kulturalnie, starając się pomóc.
• W ciągu dnia starajmy się prowadzić chorego co pewien czas do toalety.
• Zaprowadźmy go do toalety tuż przed snem.
• Nie zmuszajmy chorego do wstawania w nocy, może to wywołać lęk, a nawet agresję.

Jak powinien wyglądać indywidualny plan opieki nad chorym?

Jak zapewnić bezpieczeństwo w domu choremu? 

W Polsce prawie wszyscy chorzy na chorobę Alzheimera mieszkają w domu ze swoimi opiekunami. Z tego względu przystosowanie mieszkania do wynikających z charakteru choroby objawów i zachowań ma szczególne znaczenie. Zmiany nie mogą być od razu zbyt duże i powinny być wprowadzane stopniowo, w miarę możliwości na początku choroby, kiedy jeszcze chory może je zaakceptować. Zaprezentowane rady dotyczą w zasadzie zmian w organizacji i funkcjonowaniu pokoju chorego, kuchni, łazienki, wejścia do domu, jego otoczenia i nie pociągają za sobą szczególnych kosztów. Zdecydowaną większość z nich mogą wprowadzić sami opiekunowie, z doświadczenia których też pochodzą wszystkie przedstawione rady.

POKÓJ CHOREGO

• Chory powinien mieć swoje stałe miejsce – kącik w mieszkaniu, w którym czułby się dobrze i bezpiecznie. Może to być wygodny fotel ze stojącym obok stabilnym stolikiem. Tu chory powinien mieć łatwy dostęp do rzeczy, które lubi: książki, albumu, zdjęć oraz innych rzeczy, które lubi trzymać w ręce (często jest to chustka lub jakiś inny przedmiot).
• Obok fotela powinien być dostępny mały stołeczek lub taboret. Osobom dłużej siedzącym należy go podkładać pod nogi, żeby ułatwić krążenie krwi i przez to zapobiegać obrzękom kończyn. Dobrze jest również mieć specjalną podkładkę pod lędźwiowy odcinek kręgosłupa dla dłużej siedzącego chorego, któremu należy ponadto podłożyć w fotelu poduszkę przeciwodleżynową.
• W pokoju chorego ważne jest zabezpieczenie przed otwarciem okien lub drzwi balkonowych. Służą do tego specjalne zamknięcia, przeważnie umieszczane powyżej poziomu widzenia i poza zasięgiem rąk chorego.
• Oświetlenie pokoju powinno być w miarę jasne, a kolory ścian przyjazne i ciepłe.
• Z podłogi powinno się usunąć wszelkie przeszkody w postaci dywanów, dywaników czy chodników. Progi powinny być zniwelowane przez zamontowanie specjalnych listew. Chory idąc i szurając stopami z łatwością pokona taką przeszkodę.
• Nie zaleca się kładzenia na podłodze wykładzin dywanowych, które utrudniają utrzymanie czystości. Tylko powierzchnie łatwo zmywalne (panele, wykładziny pcv) ułatwiają utrzymanie czystości i nie wchłaniają przykrych zapachów.
• – Meble dobrze jest poustawiać pod ścianami, co ułatwi choremu przechodzenie, a przedmioty, które mógłby strącić należy umieścić wyżej lub schować. Należy również pochować kluczyki od szuflad i szafek, a różne drobne przedmioty, które chory spacerując mógłby przenosić lub schować (szczególnie dotyczy to kluczy od domu i samochodu, pilotów od tv, radia), należy umieszczać w stałym niedostępnym miejscu i nie zostawiać w pokoju chorego.
• Wszystkie gniazda wtykowe, a zwłaszcza te w pokoju chorego, powinny być zabezpieczone specjalnymi zatyczkami.
• Należy również przyjrzeć się meblom w pokoju chorego i te z ostrymi kantami i elementami szklanymi wynieść.
• Krzesła, które się chwieją lub fotel bujany należy usunąć, a pozostawić do siedzenia jedynie meble stabilne lub te, które mają oparcia boczne.
• Należy usunąć wszystkie długie kable elektryczne (np. od lampy stojącej, telefonu, przedłużacze itp.).
• Najlepiej żeby chory spał na łóżku, a nie tapczanie czy innym podobnym meblu i dostęp do niego miał z obu stron. Dobrze jest również założyć specjalną „drabinkę”, która ułatwia unoszenie się z pozycji leżącej, a obok łóżka, jeżeli to możliwe, zamontować uchwyty ułatwiające stabilną postawę po wstaniu.
• W pobliżu łóżka powinien być łatwo dostępny wyłącznik światła. Ważna jest utrwalająca orientację w czasie obecność w pokoju chorego czytelnego zegara i kalendarza dużego formatu.

KUCHNIA

• Kuchenka gazowa powinna mieć zawór odłączający dopływ gazu. Przed wyjściem opiekuna z domu gaz powinien być zawsze odcięty (unikniemy ulatniania się gazu, zatrucia, wybuchu itd. I dalszych niebezpiecznych skutków).
• Podobne zasady bezpieczeństwa dotyczą kuchenki elektrycznej (należy ją również zabezpieczyć przed włączeniem, poparzeniem, wywołaniem pożaru).
• Należy używać czajnika z gwizdkiem lub elektrycznego, który wyłącza się samoczynnie.
• Szuflady, gdzie są ostre narzędzia (nożyce, widelce, nożyczki, tasaki itp.) należy zamykać.
• Żywność powinna być zawsze schowana (chorzy mają niekiedy tendencję do jej gromadzenia w kieszeniach lub różnych miejscach domu), a lodówka – w przypadku nadmiernego apetytu – zamknięta.
• Wiszące szafki kuchenne, jeżeli przechowywane są tam naczynia szklane, talerze, słoiki itp., również powinny być zabezpieczone przed otwarciem.
• Korki służące do zamykania odpływu wody w umywalkach powinny być pochowane – uchroni to mieszkanie przed ryzykiem zalania.
• Podczas posiłków warto korzystać z plastikowych podkładek pod talerze, a choremu zakładać przed jedzeniem fartuszek lub śliniak, natomiast płyny podawać w specjalnym kubeczku z lejkiem.

ŁAZIENKA

• Szczególnie należy zwrócić uwagę na umożliwienie bezpiecznej kąpieli przez położenie przed wanną nieślizgającego się dywanika, przygotowanie siedziska na wannie i poręczy wokół. Na dno wanny dobrze jest również położyć przeciwpoślizgową gumową matę.
• Przy sedesie powinny być zamontowane specjalne uchwyty ułatwiające siadanie i wstawanie, a uchwyt spłuczki powinien być zabezpieczony przed wyrwaniem przy nadmiernym pociąganiu przy spuszczaniu wody.
• Uchwyty na ręczniki powinny być wzmocnione.
• Mydelniczki nie mogą być szklane ani ceramiczne (istnieje niebezpieczeństwo stłuczenia), a wyłącznie plastikowe lub metalowe.
• Łazienka, a także droga do niej powinny być w nocy oświetlone.
• Wszelkie zamknięcia w drzwiach powinny być usunięte.
• Jeżeli w łazience jest pralka, dopływ prądu do niej powinien być odcięty (przewód można zwinąć, a gniazdo zabezpieczyć zatyczką), natomiast zawór doprowadzający wodę zasłonięty lub odpowiednio zabezpieczony.
• Jeżeli w łazience znajduje się piec do ogrzewania wody lub centralnego ogrzewania domu, dostęp do niego (jest to urządzenie z pokrętłami, przyciskami, dostępem do gazu i prądu) powinien być szczególnie zabezpieczony.
• Wszystkie związane z higieną urządzenia elektryczne (suszarki, maszynki do golenia, szczoteczki do zębów, lokówki itp.) należy zabezpieczyć. Ich obecność naraża chorego na porażenie prądem, szczególnie przy dotknięciu mokrą ręką.
• Jeżeli chory sam odkręca wodę do mycia, jej temperatura powinna być w miarę możliwości właściwie dobrana.

WEJŚCIE DO DOMU O PRZEDPOKÓJ

• Na drzwiach wejściowych należy założyć dodatkowy łańcuch lub zamek, az zamków drzwi wewnętrznych pousuwać klucze.
• Szklane drzwi wewnętrzne powinny być szczególnie wyraźnie, kontrastowo oznakowane. Jeżeli to możliwe, dobrze byłoby wymienić szklane wypełnienie drzwi np. na sklejkowe (znacznie bezpieczniejsze).
• Wejście na schody wewnątrz domu powinno być zabezpieczone bramką lub zastawione; po obu stronach powinny być poręcze, a stopnie wyłożone podkładkami uniemożliwiającymi poślizgnięcie się, zwłaszcza przy schodach.
• Jeżeli znajdują się tu liczniki gazu i prądu, należy je zabezpieczyć przed możliwością manipulowania.
• Przy drzwiach wejściowych do domu dobrze jest umieścić sygnalizator ich otwarcia (wiszący dzwonek nad drzwiami, elektryczny brzęczyk itp.), co uchroni przed niezauważonym wyjściem chorego.

INNE RADY

• Jeżeli chory boi się swojego odbicia w lustrze, należy je zasłonić.
• Drabinkę domową, na którą chory mógłby wejść i spaść, należy schować.
• Bardzo przydatnym sprzętem jest obrotowy fotel na kółkach (koniecznie z bocznymi oparciami) lub fotel (wózek) inwalidzki. Przy obniżonej sprawności ruchowej chorego bardzo pomoże on opiekunowi w przemieszczaniu chorego w jego domu.
• Wszystkie wartościowe przedmioty, dokumenty, karty kredytowe należy przechowywać w zamkniętym miejscu.
• Jeżeli chory wychodzi na podwórze, powinno być ono ogrodzone, bramka wejściowa zamknięta, a wszystkie niebezpieczne miejsca, takie jak: staw, basen, studnie, doły, garaż itp., niedostępne dla chorego.
• Kosze na śmieci (w kuchni, łazience, niekiedy stojące przy biurkach) nie powinny stać w widocznym miejscu – chory może wysypać śmieci i pobrudzić się.
• Należy pozbyć się niebezpiecznych roślin ozdobnych (kaktusów, roślin z kolcami, trujących) i nie umieszczać kwiatów w wazonach.
• Grzejniki należy zabezpieczyć, co uchroni chorego przed poparzeniami.
• Jeżeli w domu jest kominek, a w domach wiejskich piece kuchenne tzw. Kozy, powinny być one zawsze pod specjalnym nadzorem. Chory w takich pomieszczeniach nie może nigdy przebywać sam.
• Wejście do mieszkania, jeżeli znajduje się w domu wielorodzinnym, powinno być oznaczone szczególnie (jakiś emblemat, zdjęcie itp.)
• Światło w pokoju chorego i w drodze do toalety na noc powinno być włączone – warto tu korzystać ze specjalnych wyłączników światła regulujących jego natężenie i na noc ustawić je w tzw. oszczędnej pozycji.
• Jeżeli chory mieszka w mieszkaniu wielopoziomowym, pokój chorego najlepiej umieścić na parterze.
• Przewody elektryczne, a także kable telefoniczne warto zakryć specjalnymi listwami lub zakleić szeroką taśmą w kolorze podłogi.
• Pokój pracy opiekuna (szczególnie ze sprzętem komputerowym) powinien być zamykany