Sorry, this entry is only available in Polish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.
Stres jest wpisany w styl życia XXI w. Nieustający pośpiech, natłok obowiązków, rozprzestrzeniające się choroby i zmartwienia powodują, że nieprzyjemne odczucia stresu towarzyszą nam praktycznie każdego dnia. Gwałtowne zmiany oraz presja otoczenia sprawiają, iż musimy włożyć wiele wysiłku i coraz szybciej przystosowywać się do nadchodzących przemian. Bardzo ważne jest nasze spojrzenie na dane czynniki stresogenne i ich subiektywna ocena. Dzięki temu jesteśmy w stanie znaleźć możliwe sposoby przezwyciężania stresu, a nawet traktować je jako czynniki motywujące nas do działania. Pamiętajmy jednak, że stres nie dotyczy tylko ludzi prowadzących intensywny tryb życia – samotność, monotonia czy niedostateczna ilość bodźców również wywołują stan napięcia. Zatem stres jest nieuniknioną częścią życia każdego człowieka, dotykającą różnych jego sfer.
Jedną z płaszczyzn na której stres bardzo często nam towarzyszy, jest praca zawodowa. Często wiążemy ten stres zawodowy z wypaleniem. Możemy wyróżnić liczne techniki radzenia sobie z czynnikami stresującymi. Podkreśla się ogromną rolę bezpośrednich oddziaływań na człowieka poprzez edukację, psychoterapię, techniki relaksacji a nawet interwencje farmakologiczne. Jako alternatywne metody wyróżnia się zmiany w samym środowisku pracy. Stres zawodowy w porównaniu z wypaleniem jest dużo bardziej rokujący, możliwy do opanowania i poradzenia sobie z nim. Jednak silny czy chroniczny stres jest zjawiskiem niezwykle niebezpiecznym, może działać destrukcyjnie na człowieka. Dlatego tak ważna jest umiejętność radzenia sobie z czynnikami stresującymi i skuteczne ich zwalczanie. Zwłaszcza, gdy czynniki te zaburzają rytm pracy i utrudniają wykonywanie obowiązków zawodowych.
Pracownik zdecydowanie lepiej może bronić się przed napięciem w pracy, jeśli ma świadomość, że każda inna osoba może także stać się ofiarą owego stresu a konfrontacja z czynnikiem stresującym jest zdecydowanie bardziej owocna niż zaprzeczenie jego istnieniu. Warto przede wszystkim analizować prawdopodobne przyczyny stresu oraz szacować na podstawie analizy zysków i strat, czy można uniknąć danego czynnika stresującego. Należy decydować, kiedy przerwać obciążającą sytuację. Podkreśla się znaczenie asertywności w pracy, zwłaszcza wobec przełożonych. Konieczna jest także kontrola tempa pracy i dostosowanie wykonywanych zadań do posiadanego na nie czasu.
Musimy ustalać swoje cele i dążyć do ich realizacji, a także analizować możliwe sposoby rozwiązania problemów. Bardzo ważne jest, aby po całym dniu pracy rozładowywać napięcie aktywnością, która sprawia nam przyjemność, na przykład spacer, czytanie książki, sport czy praca w ogródku.
Należy pamiętać o indywidualnych środkach i metodach zmierzających do zabezpieczenia się przed działaniem czynników stresujących. Do technik radzenia sobie ze stresem zawodowym możemy zaliczyć: omawianie trudnych problemów i zadań z kolegami z pracy, przerwy w trakcie pracy, udział w różnego rodzaju warsztatach doszkalających, spędzanie wolnego czasu z rodziną i przyjaciółmi, ćwiczenia fizyczne, podróże, urlopy, rozrywki towarzyskie, słuchanie muzyki i wiele innych. Dla każdego z nas, jedna technika będzie skuteczna, inna zaś mniej. Podobnie strategia stosowana w pracy, może wcale nie sprawdzać się w sferze życia prywatnego i odwrotnie. Musimy znaleźć tę, która jest odpowiednia dla nas, tę dzięki której możemy obniżyć napięcie w konkretnej sytuacji.
W obecnym czasie ryzyko stresu i wypalania zawodowego jest bardzo wysokie. Stres związany jest w znacznym stopniu z negatywnymi postawami i zachowaniami pracowników. Stres w pracy jest uznawany obecnie za zjawisko szkodliwe zarówno z punktu widzenia powodzenia i samopoczucia pracownika, jak i z punktu widzenia efektywności i produktywności całego zespołu i organizacji danego miejsca pracy. Dlatego tak ważne jest, aby pracodawcy także starali się na różne sposoby, wspierać pracowników i stwarzać im dogodne warunki pracy. Próbowali możliwie jak najlepiej zrozumieć motywy ich działania i doceniali wkład w wykonaną pracę. Bez względu na to, czy jesteśmy po jednej czy drugiej stronie, starajmy się tworzyć przyjazną atmosferę w miejscu pracy, gdzie jednak spędzamy dużą część naszego życia.
mgr Emilia Bastrzyk – psycholog
