Sorry, this entry is only available in Polish. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.
Serce to najciężej pracujący mięsień w naszym organizmie. W ciągu dnia serce kurczy się około 100 tys. razy. W ciągu całego życia liczba skurczów przekracza 2,5 mld. W ciągu 1 minuty serce pompuje 5–6 l krwi. Dziennie przepompowuje jej ponad 7 tysięcy litrów. Przez całe życie serce uderza 2,5 miliarda razy, czyli przepompowuje ponad 173 mln litrów krwi. Wszystko po to, aby dostarczyć tlen i składniki odżywcze do każdej komórki naszego ciała. Serce pracuje bez przerwy przez całe nasze życie. Nie może zatrzymać sięani na chwile, aby odpocząć. Często jeszcze musi sobie radzić z wysiłkiem, depresją, dymem nikotynowym.
Na funkcjonowanie serca mają wpływ czynniki niezależne od nas tzw. niemodyfikowalne, takie jak:
- płeć męska,
- zaawansowany wiek,
- choroby układu krążenia w rodzinie – zawał serca, nagły zgon lub udar mózgu: – u ojca lub brata przed 55 rokiem życia, – u siostry lub matki przed 65. rokiem życia.
Po drugiej stronie istnieją czynniki, na które możemy mieć wpływ i zależy to tylko od naszego wyboru. Należą do nich:
- prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego,
- prawidłowe stężenie cholesterolu i trójglicerydów,
- prawidłowy poziom glukozy we krwi,
- nadwaga,
- otyłość brzuszna,
- palenie tytoniu,
- brak regularnego wysiłku fizycznego,
- nadużywanie alkoholu,
- stres.
Wytyczne Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego bardzo dokładnie określają sposób modyfikacji czynników ryzyka chorób serca, których działanie
zostało potwierdzone w licznych badaniach klinicznych.
1. Regularna aktywność fizyczna jest podstawą zapobiegania chorobom układu sercowo-naczyniowego. Poprawia sprawność fizyczną i poprawia zdrowie psychiczne. U wszystkich dorosłych w każdym wieku zaleca się tygodniowo ≥ 150-minutowy wysiłek o umiarkowanej intensywności lub 75-minutowy intensywny wysiłek fizyczny. W celu uzyskania dodatkowych korzyści u zdrowych dorosłych zaleca się stopniowe zwiększanie wysiłku fizycznego o umiarkowanej intensywności do 300 min/tydzień lub 150 min intensywnego tygodniowo. U pacjentów o siedzącym trybie życia i z czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, którzy zamierzają zaangażować się w intensywny wysiłek fizyczny lub sport, należy wykonać próbę wysiłkową.
2. Palenie tytoniu jest śmiertelnym nałogiem. U osoby palącej przez całe życie prawdopodobieństwo zgonu z powodu palenia wynosi 50% i przeciętnie traci ona 10 lat życia. Znaczenie ma również okres palenia tytoniu. Najczęstsze jest palenie papierosów, ale zagrożeniem są wszystkie rodzaje tytoniu, włącznie z papierosami o małej zawartości substancji smolistych („łagodne” lub light), cygarami i fajką. Palenie tytoniu przyspiesza rozwój miażdżycy i nasila procesy zakrzepowe. Niekorzystnie oddziałuje na funkcję śródbłonka, funkcję płytek krwi, fibrynolizę, stan zapalny, utlenianie tłuszczów i funkcję naczyniowo-ruchową.
3. Nawyki żywieniowe wpływają na ryzyko chorób serca. Przyjmowana energia powinna być ograniczona do ilości potrzebnej do utrzymania (lub uzyskania) zdrowej masy ciała, co oznacza BMI > 20, lecz < 25 kg/m2. Jeśli przestrzegamy zasad zdrowej diety, nie musimy praktycznie stosować dodatkowych suplementów.
Charakterystyka zdrowej, zalecanej diety wg Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego:
- nasycone kwasy tłuszczowe powinny stanowić < 10% całkowitej energii zawartej w pożywieniu w wyniku zastąpienia ich wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi,
- kwasy nienasycone trans: możliwie jak najmniej, najlepiej nie spożywać przetworzonego pożywienia, powinny one stanowić < 1% całkowitej energii zawartej w pożywieniu i pochodzić z naturalnych źródeł ,
- < 5 g soli dziennie,
- 30–45 g błonnika dziennie, najlepiej pochodzącego z produktów pełnoziarnistych ,
- ≥ 200 g owoców dziennie (2–3 porcji),
- ≥ 200 g warzyw dziennie (2–3 porcji),
- ryby 1–2 razy/tydzień, w tym raz ryby tłuste,
- 30 g niesolonych orzechów dziennie,
- nie należy spożywać napojów słodzonych cukrem
4. Masa ciała. Zarówno nadwaga, jak i otyłość wiążą się z podwyższonym ryzykiem zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Zalecane jest utrzymanie BMI w przedziale 20–25 kg/m2.
5. Lipidy. Podwyższone stężenie LDL-C w osoczu jest przyczyną rozwoju miażdżycy. Obniżenie wartości „złego” cholesterolu LDL zmniejsza ryzyko chorób serca. Niska wartość „dobrego” cholesterolu HDL wiąże się z podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Zalecane wartości cholesterolu LDL dla pacjentów niskiego ryzyka wynoszą poniżej 115mg%, a u pacjentów z rozpoznaną chorobą wieńcową poniżej 70 mg%.
Warto troszczyć się każdego dnia o swoje serce, aby móc długo cieszyć się jego zdrowym, miarowym biciem.
lek. Agnieszka Flis-Plewik – specjalista kardiolog
