DEPRESJA, według Światowej Organizacji Zdrowia jest wiodącą przyczyną niepełnosprawności i niezdolności do pracy na świecie.
Jest najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym. W ciągu całego życia choruje na nią kilkanaście procent populacji osób dorosłych. Dwukrotnie częściej dotyka kobiet.
OBJAWY
Aby rozpoznać epizod depresyjny objawy muszą trwać co najmniej 2 tygodnie.
Do kryteriów rozpoznania depresji zaliczamy, tak zwane objawy osiowe, do których należą:
- spadek aktywności życiowej,
- obniżenie nastroju,
- anhedonia (utrata możliwości przeżywania przyjemności),
oraz objawy dodatkowe, wśród których najczęściej wymienia się uczucie lęku, zaburzenia koncentracji uwagi, snu, łaknienia, seksualne.
PRZYCZYNY
Pacjenci często zadają pytanie, skąd się bierze depresja? Wyjaśniam zwykle, że nie ma jednej, konkretnej przyczyny.
Najczęściej korzysta się z tzw. modelu bio-psycho-społecznego.
Uwzględnia on jako czynniki depresji:
- czynniki biologiczne: genetyczne, zaburzenia poziomu neuroprzekaźników w mózgu, stan zdrowia somatycznego, uzależnienia,
- czynniki psychologiczne: stresujące wydarzenia życiowe i sposób w jaki sobie z nimi radzimy, relacje rodzinne, relacje z innymi osobami,
- czynniki społeczne: sytuacja zawodowa, materialna, mieszkaniowa, poczucie samotności, sieć wsparcia społecznego.
STAWIANIE DIAGNOZY
Czy nie może pan/pani spać lub odwrotnie, ciężko pani wstać z łóżka? Czy potrafi pan/pani spędzić w nim większość dnia?
Czy ma pan/pani problemy z koncentracją uwagi? Czy dotychczas wykonywane czynności sprawiają panu/pani trudność?
Czy ciągle towarzyszy panu/pani uczucie bezradności, bezsilności?
Czy nie potrafi pan/pani w żaden sposób zapanować nad negatywnymi myślami?
Czy nie ma pan/pani apetytu, lub odwrotnie, potrafi zajadać problemy?
Czy łatwo się pan/pani irytuje, denerwuje z błahego powodu?
Czy uważa pan/pani, że nie ma na nic wpływu, że życie nie ma sensu?
To tylko garstka pytań, które mogą być pomocne w postawieniu rozpoznania omawianej choroby.
W przypadku depresji metodą diagnostyczną, która pozwala ustalić rozpoznanie jest badanie psychiatryczne oraz wywiad – rozmowa z pacjentem, i w miarę możliwości z jego bliskimi.
Istotna jest ocena stanu zdrowia fizycznego pacjenta. Należy wykluczyć choroby somatyczne, poprzez przeprowadzenie badań laboratoryjnych czy obrazowych.
Bardzo łatwo jest błędnie postawić diagnozę depresji przy istniejących, a jeszcze nie zdiagnozowanych schorzeniach ogólnoustrojowych. Często objawy depresji są bardzo podobne do objawów występujących w niedoczynności tarczycy, niedoborze witaminy B12, czy kwasu foliowego.
LECZENIE
Głównym celem leczenia depresji jest ustąpienie objawów, przywrócenie funkcjonowania na poziomie sprzed choroby oraz zapobieganie nawrotom.
Wskazane jest aby leczenie depresji było kompleksowe, łączyło metody farmakologiczne z niefarmakologicznymi, takimi jak psychoedukacja, psychoterapia, prowadzenie regularnego trybu życia.
Nie należy bać się leków. Obecnie są nowoczesne, bezpieczne, nie uzależniają, nie dyskwalifikują z normalnego życia społecznego.
dr n. med. Joanna Adamiak – specjalista psychiatra
